πρωτεύουσας του νησιού, της Πόθιας, και της εξοχικής περιοχής του Πανόρμου.
Απλώνεται στην κορφή ενός απόκρημνου βράχου που έχει ύψος 300 μ. περίπου .Είναι οχυρωμένο απ όλες τις πλευρές, παρόλο που αρκετά σημεία είναι απόκρημνα και πολύ ψηλά. Τα τείχη έχουν ύψος 6 με 7 μέτρα, εκτός από τις απόκρημνες πλευρές, που φτάνουν τα 2 με 3 μέτρα.
Είναι κτισμένα με ακανόνιστες πέτρες και με πλίνθους (τούβλα) στα μεσοδιαστήματα.
Σε διάφορα μέρη του τείχους υπάρχουν επάλξεις. Έχει δύο εισόδους, την κύρια στη νοτιοδυτική πλευρά και μία μικρότερη στη βορειοδυτική πλευρά, το «Πορτέλι», όπως ονομάζεται. Η κύρια είσοδος είναι κατασκευασμένη από καλοπελεκημένους λίθους. Έκλεινε με κινητή θύρα-γέφυρα, που είχε τη δυνατότητα να ανεβοκατεβαίνει με τη βοήθεια αλυσίδας. Το «Πορτέλι» ήταν μια δευτερεύουσα είσοδος που ανοίχθηκε κατά την περίοδο τηςΤουρκοκρατίας. Απ αυτό, σύμφωνα με την παράδοση, φυγαδεύτηκαν επτά παρθένες κοπέλες, για να μην παραδοθούν στους Τούρκους και κατέφυγαν σε σπήλαιο, όπου και πέθαναν, μαζί με κάποιο ιερέα. Το σπήλαιο από τότεονομάζεται «Σπήλαιο των Επτά Παρθένων». ’λλη παράδοση αναφέρει ότι απότο ίδιο άνοιγμα σώθηκε και ο Τούρκος αγάς, κατά την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης.
Ο οικισμός. Τα σπίτια ήταν κτισμένα, σύμφωνα με τα βυζαντινά πρότυπα, το ένα δίπλα στο άλλο και τα χώριζαν στενά δρομάκια. Απ΄ αυτά, καλύτερα σώζονται τα κτίσματα από το ύψος του ναϋδρίου της Μεταμόρφωσης και πάνω, ενώ κάτω απ αυτό φαίνονται μόνο τα θεμέλια. Τα κτίρια του νότιου μέρους, όταν άρχισε να κτίζεται ο οικισμός της Χώρας, χρησίμεψαν στους κτίστες ως πηγές έτοιμου υλικού για τα καινούργια σπίτια. Από το σπουδαίο αυτό κάστρο, που την εποχή της ακμής του είχε την δυνατότητα να φιλοξενήσει γύρω στους 2.000 ανθρώπους, σώζονται σήμερα δέκα εκκλησίες που είναι διακοσμημένες με τοιχογραφίες του 14ου,15ου,16ου και 18ου αιώνα. Αυτές είναι: Κοίμηση Θεοτόκου (14ος ), Πρόδρομος(14ος), Σταυρός(1506μ.Χ.), ’γ. Γεώργιος-Αγ. ’ννα (1519μ.Χ.), Ανάληψη(αρχές 16ου), Αγ. Παρασκευή (αρχές 16ου), Αγ. Νικόλαος(αρχές 16ου), Μεταμόρφωση (αρχές 16ου), ’γ. Νικήτας(αρχές 16ου) και ’γ. Γεώργιος (αρχές 19ου). Επίσης, σώζονται δύο υδατοδεξαμενές σε αρκετά καλή κατάσταση, τα ερειπωμένα σπίτια και τείχη και η «Γούρνα», όπως ονομάζεται, που ήταν το ελαιοτριβείο. Πριν από μερικά χρόνια το κατέστρεψαν και αυτό παράνομοι θησαυροκυνηγοί. Στη μέση του ανατολικού τείχους διατηρείται ένας πύργος, πάνω στον οποίο έμπαιναν κανόνια.
Εκεί υπάρχουν εντοιχισμένα δύο μαρμάρινα οικόσημα, το ένα πάνω από το άλλο. Το πάνω ανήκει στο Μεγάλο Μάγιστρο Fabrizio de Carretto (1512-1521) και φέρει τη χρονολογία 1519, ενώ το κάτω, το οποίο παριστάνειένα ξίφος διαγώνια τοποθετημένο, ανήκε στον Ιππότη Καστελλάνο του Κάστρου.
Η χρονολόγηση του Κάστρου. Το Μεγάλο Κάστρο κτίστηκε το 10ο αιώνα, κατά την περίοδο της δυναστείας των Μακεδόνων (867-1056 μ.Χ.), όταν η Κάλυμνος ανήκε στο θέμα της Σάμου. Το 1204, μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους της Δ΄ Σταυροφορίας και τους Ενετούς, στα Δωδεκάνησα δημιουργήθηκε το «Δουκάτο της Δωδεκανήσου ή της Νάξους». Η Κάλυμνος παραμένει ελεύθερη από τον ξενικό ζυγό και τελεί υπό την εξουσία του Βασίλειου της Νίκαιας. Το 1207 η Κάλυμνος καταλήφθηκε από τους Γενουάτες και το 1257 από τους Ενετούς. Το 1278 η Κάλυμνος με το Κάστρο της επανέρχεται και πάλι στη Βυζαντινή αυτοκρατορία, τότε που αυτοκράτορας ήταν ο Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος. Στα τέλη του 13ου αιώνα η Κάλυμνος δέχεται επιδρομές από Γενοβέζους και Ενετούς πειρατές. Το 1303 οι αδερφοί Ζαχαρία, ανιψιοί του αυτοκράτορα Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου, άρχοντες της Φώκαιας, κατέλαβαν την Κάλυμνο και όλα τα κάστρα της. Το 1306 το Κάστρο της Χώρας παραχωρήθηκε στο Γενοβέζο κουρσάρο VIGNOLO DE VIGNOLI από το Βυζαντινό αυτοκράτορα Ανδρόνικο Β΄ Παλαιολόγο για υπηρεσίες που του πρόσφερε ο VIGNOLO. Το 1309 το Κάστρο περιήλθε στην κυριαρχία του τάγματος των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη από τη Μάλτα, μέχρι και το έτος 1523. Κατά την περίοδο αυτή έγιναν σημαντικές επιδιορθώσεις και η οχύρωση του Κάστρου ενισχύθηκεκαι βελτιώθηκε αρκετά, για να μπορέσει να αντιμετωπίσει τον τουρκικό κίνδυνο, που oλοένα πλησίαζε. Το 1444 είκοσι χιλιάδες Σαρακηνοί ξεχύνονται εναντίον του νησιού, λεηλατούν και σφάζουν όσους κατοίκους βρίσκονται έξω από το Κάστρο. Τον ίδιο χρόνο γίνεται και η μεγάλη και ανελέητη σφαγή της Βυζαντινής κωμόπολης της Ρίνας (στο Βαθύ). Λίγοι απ αυτούς μόνο σώθηκαν καταφεύγοντας στο απόρθητο αυτό κάστρο. Από το 1454 μέχρι το 1522 οι Τούρκοι πραγματοποίησαν περισσότερες από 30 επιδρομές, λεηλατώντας και καταστρέφοντας το νησί, αλλά χωρίς να μπορέσουν να κυριέψουν το Μεγάλο Κάστρο της Χώρας. Στο διάστημα αυτό, επίσης, και συγκεκριμένα το 1495, έγινε ισχυρός σεισμός και προκλήθηκαν μεγάλες ζημιές και καταστροφές στο Κάστρο, που επιδιορθώθηκαν αμέσως. Το 1523, μετά την παράδοση της Ρόδου στους Τούρκους ύστερα από σκληρή πολιορκία, οι λιγοστοί Καλύμνιοι υπερασπιστές που απόμειναν στο νησί (οι υπόλοιποι βρίσκονταν στην Κω και την Ρόδο, για την άμυνα των νησιών αυτών) , αφού είδαν τους Ιππότες να εγκαταλείπουν τους Ρόδιους και τους Κώους, όπως και τις σφαγές και τις λεηλασίες των Τούρκων, αποφάσισαν, για να αποφύγουν άσκοπες θυσίες, να παραδώσουν το Μεγάλο Κάστρο της Χώρας στο Σουλτάνο Σουλεϊμάν Α΄ αμαχητί.
Μέσα στο Κάστρο έμειναν οι Καλύμνιοι μέχρι το 1750. Έβγαιναν μόνο για να καλλιεργήσουν τη λιγοστή γη τους ή για να βοσκήσουν τα ζώα τους. Μετά το 1750, όταν έπαψαν οι πειρατικές επιδρομές, οι κάτοικοι του Κάστρου άρχισαν να κτίζουν σιγά-σιγά νέα σπίτια κάτω απ αυτό και να φτιάχνουν τους πρώτους συνοικισμούς: Θένια, Κοκχαλαριά, Γιακχά, Βαθύ και Στημένια. Σε 50 περίπου χρόνια το Κάστρο είχε αδειάσει ενώ η Χώρα άρχισε να ακμάζει με γρήγορους ρυθμούς και ο κόσμος άρχισε να απλώνεται και πάλι σε όλο το νησί.
Η Χώρα αποτέλεσε την πρωτεύουσα του νησιού κατά το 18ο και 19ο αιώνα. Μετά το 1850 άρχισε να χτίζεται η Πόθια, η οποία έμελλε να γίνει και η νέα πρωτεύουσα του νησιού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου